خاطره ای از "سرهنگ خلبان حسن فرحی خواه"

آن روز 9 ساعت پرواز عملیاتی داشتیم و از نظر پروازی رکورد جدیدی زده بودیم . برای آنکه زمان را از دست ندهیم حتی هلی‌کوپتر را بدون آنکه خاموش کنیم سوخت می زدیم و بلافاصله به پرواز در می آمدیم. من لیدر تیم بودم و سرهنگ بدیع همدانی همراه من بود.مأموریتمان نجات خلبانان ساقط شده بود و در ضمن هلی‌کوپترهای کبرا را نیز هدایت می کردیم .همه پروازهای ما موثر بود چرا که دشمن در منطقه فتح المبین در دشت باز قرار گرفته بود و ما در هر سوتی پرواز تعدادی از ادوات و تجهیزات آنها را منهدم می کردیم و افراد دشمن را به کام مرگ می فرستادیم .
چیزی به غروب خورشید نمانده بود، عملاّ آخرین پرواز روز را انجام می دادیم . از منطقه "مولاب" به پرواز در آمدیم و مسیری را که صبح، در چهار دقیقه طی کرده بودیم ، به علت عقب نشینی دشمن ده دقیقه طول کشید. یکی از هلی‌کوپترهای کبرا که حامل موشک "تاو" بود همراه ما بود و توسط سرهنگ بابی و سرهنگ فضل ا... مشهدی هدایت می شد . ما در حین درگیری از دو طرف مورد هجوم دشمن بودیم. از طرفی پدافند وسیع زمینی عراق به ما تیراندازی می کرد و از آسمان هم هواپیماهای عراقی تلاش می کردند ما را از حرکت باز دارند. در چنین شرایطی، در حین اجرای عملیات هر دو طرف را زیر نظر داشتیم که مورد هجوم ناگهانی دشمن قرار نگیریم .
بابایی و مشهدی مشغول شکار تانکها بودند که ناگهان رادیو به صدا در آمد و فضل ا... مشهدی گفت:
-    بچه ها مراقب باشید! پشت سر تانکها دو فروند هلی‌کوپتر دیدم.من بلافاصله محلی را که مشهدی اشاره کرده بود زیر نظر گرفته و متوجه شدم که دو فروند هلی کوپتر غزال عراقی حرکتهای دورانی انجام می دهند. این حرکت معنایی جز این نداشت که ما پس از انجام عملیات و در حال برگشت از پشت مورد اصابت آنها قرار خواهیم گرفت و بلافاصله با هلی‌کوپتر موشک انداز هماهنگ کرده و قرار شد که همزمان با شکار تانکها به سوی هلی‌کوپترهای عراقی نیز یورش ببریم .
در آن هنگام هلی‌کوپترمشهدی و بابایی فقط دو فروند موشک "تاو " داشت و باید خیلی دقت می کردند تا موشکها هدر نرود.بابایی با هماهنگی مشهدی اولین موشک را به سوی یکی از هلی‌کوپترهای عراقی شلیک کرد .موشک از هلی‌کوپترجدا شد  و من با نگاهم مسیر موشک را به دقت دنبال می کردم. موشک رفت و رفت و در وسط هلی‌کوپترعراقی به هدف نشست و تلی از آتش از آسمان به زمین افتاد.
در آن لحظه آرزو کردم ای کاش یک تیم فیلمبرداری در هلی‌کوپتر ما حضور داشت و از این صحنه افتخار آفرین فیلم می گرفت.
هلی‌کوپتر دومی با دیدن این وضع در امتداد خاکریز شروع به فرار کرد.بابایی و مشهدی به دنبال آن پرواز کردند.خدمه تانکها و ضدهوایی با دیدن هلی‌کوپتر از پشت سلاحهای خود بیرون پریده و شروع به دویدن کردند. من با دیدن این وضعیت از روی تانک های عراقی عبور کرده و به دنبال هلی‌کوپتربابایی و مشهدی پرواز کردم.
برای آنکه بتوانم صحنه درگیری هلی‌کوپتر کبرا با هلی‌کوپتر عراقی  را به خوبی تماشا کنم کمی اوج گرفتم. هلی‌کوپتر کبرا خودش را به پشت سر هلی‌کوپتر غزال رساند. هلی‌کوپتر عراقی به صورت مارپیچ پرواز می کرد تا مورد هدف قرار نگیرد. هلی‌کوپتر کبرا با حوصله و صبر زیاد بدون اعتنا به نیروهای عراقی که در زیر پایمان بودند خود را به هلی‌کوپتر غزال نزدیکتر کرده و موشک را رها کرد. موشک پس از شکافتن هوا به بدنه هلی‌کوپتر غزال خورد و آن را نیز به تلی از آتش تبدیل کرد.
پس از انجام این عملیات از روی نیروهای عراقی دور زدیم و به طرف پایگاه خود "مولاب " به پرواز در آمدیم.آفتاب آخرین تشعشع خود را به روی زمین می پاشید و تاریکی با اصرار خود را به زمین تحمیل می کرد.
از لحظه ای که ما هلی‌کوپترهای عراقی را زده بودیم تا آن هنگام که در حال فرود در پایگاه مولاب بودیم بیش از بیست دقیقه می گذشت. با خود گفتم فردا باید برای رسیدن به نیروهای عراقی زمان بیشتری صرف کنیم چون حتما تا آن موقع نیروهای عراقی باز هم عقب نشینی کرده و از ما دورتر خواهند شد.

هلیکوپتر گازل (غزال) در فرانسه و توسط شرکت SUD Aviation که بعدا به Aerospatiale تغییر نام پیدا کرد طراحی و ساخته شد.
این پرنده در اصل برای رفع نیاز نیروی هوایی و هوانیروز فرانسه به یک هلیکوپتر سبک وزن کارآمد طراحی و ساخته شد ولی در ادامه نظر ارتش بریتانیا را چنان به خود جلب کرد که این کشور در شرکت Westland اقدام به تاسیس خط تولید این هواگرد نمود.
این قرار داد در فبریه سال 1967 به امضا رسید و قرار شد تا کمپانی وستلند اقدام به تولید تحت لیسانس 292 فروند غزال و 48 فروند پوما در خاک بریتانیا کرده و در عوض به کمپانی Aerospatiale نیز اجازه مونتاژ 40 فروند هلیکوپتر لاینکس(Lynx) برای نیروی دریایی فرانسه را بدهد.
تا قبل از رونمایی اصلی از غزال این هلیکوپتر دستخوش چندین مورد تغییرات شد. برای مثال این پرنده اولین هلیکوپتری بود که روتور عقبش درون محفظه بود که این کار باعث کاستن از میزان صدای هواگرد میشد و همچنین تیغه های روتور اصلی آن از جنس مواد مرکب بود که امروزه به شکل گسترده ای از این مواد استفاده میشود.

 این پرنده به عنوان یک هلیکوپتر سبک وزن ضد تانک در خدمت نیروهای مسلح فرانسوی بود که به موشک های ضد زره هات مجهز شده بود و گونه ای از آن برای پشتیبانی سبک نفرات پیاده طراحی شده بود که از یک تیربار 20 م م همانند نمونه ضد هواگردش که به موشک های فروسرخ کوتاه برد میسترال مجهز بود بهره میبرد و آخرین گونه از آن که برای ماموریت های شناسایی به کار گرفته میشد مجهز به یک سیستم تصویر برداری فروسرخ بود که به Gazelle Viviane معروف شد.
این هلیکوپتر در خطوط مقدم ارنش فرانسه جای خود را به تایگر داد اما کماکان در نقش ترابری سبک به کار گرفته میشود.

همان طور که قبلا ذکر شد این هواگرد در چند نوع گوناگون در ارتش بریتانیا خدمت کرد که از جمله آنها میتوان به گونه SA.341D که به Gazelle HT.3 معروف شد اشاره کرد که در خدمت نیروی هوایی بریتانیا بود و به عنوان هلیکوپتر آموزشی انجام وظیفه میکرد.
گونه دیگر SA 341E بود که برای مقاصدی مثل ارتباطات و جابجایی VIP استفاده میشد که به Gazelle HCC.4. معروف بود و نمونه دیگری که برای آموزش خدمه دریایی به کار گرفته شده بود SA 341C نام داشت که در بریتانیا به Gazelle HT.2 شهرت داشت که اکنون همه این مدل های آموزشی با هلیکوپتر Squirrel HT1 جایگزین شده است.

 نمونه ای دیگر که برای سپاه تفنگداران هوابرد بریتانیا ساخته شده بود SA 341B نام داشت که برای انجام ماموریت هایی از قبیل پست دیدبانی هوایی و هدایت آتش توپخانه و همچنین هدایت جنگنده ها برای حملات زمینی و تخلیه مجروحان و رله ی ارتباطی و فرماندهی و کنترل میدان جنگ استفاده میشد و Gazelle AH.1 نام داشت.

سوابق عملیاتی:

فرانسه:
این کشور در اصل این هواگرد را برای انجام مقاصد نظامی خود از جمله ضد زره و ماموریت های تحت کنترل سازمان ملل به عنوان نیروهای حافظ صلح طراحی کرد که از جمله موارد کاربرد آن میتوان به جنگ این کشور در الجزایر و ماموریت های صلح بانی در چاد (دهه 1980) و یوگوسلاوی (دهه 1990) و جیبوتی (سالهای 91و92) سومالی(93) و ساحل عاج(از سال 2002 تا کنون) اشاره داشت و همچنین این هواگرد در عملیات طوفان صحرا در نقش ضد زره و در مقابل تانک های ارتش عراق به کار گرفته شد.
 

عراق:
این کشور در دهه های 1970 و 1980 میلادی تعداد زیادی از این هواگرد به همراه میزان قابل توجهی موشک های هات را به خدمت گرفت و از آنها در جنگ علیه ایران استفاده نمود البته پس از آن و در جریان جنگ اول خلیج به دلیل برتری هوایی نیروهای ائتلاف نتوانست از آنها بهره ای ببرد.

 سوریه:
این کشور در طی جنگ سال 1982 لبنان به شکل موثری از این پرنده ها بر ضد نیروهای زرهی اسراییل استفاده کرد و تلفات زیادی به انه واترد اورد در الی که تلفات خود این پرنده ها در حد معمول بود.

بریتانیا:
این کشور در نبردهای فالکلند و کویت و عراق و کوزوو از این پرنده ها استفاده کرد اما نمونه مسلح آن که به یک مسلسل و غلاف های راکت مسلح شده بود فقط برای جنگ فالکلند اآماده شده بود که در این نبرد هم به کار گرفته نشد.
همچنین این کشور برای گشت هوایی بر فراز ایرلند نیز از همین پرنده استفاده میکند.

لبنان:
غزال توسط نیروی هوایی لبنان در خلال جنگ با گروه فتح الاسلام در اردوگاه نهر البارد به کار گرفته شد.

ایرلند:
سپاه تفنگداران هوایی این کشور از این پرنده برای مقاصد آموزشی بهره میبرد.

کشورهایی که گونه نظامی آن را در اختیار دارند:

آنگولا/بوسنی/کامرون/چین/اکوا? ?ور/مصر/فرانسه/گابون/گینه/عراق/اردن/کنی ا/کویت/لبنان/مونته نگرو/مراکش/قطر/روآندا/سنگال/صربستان/سو ریه/ترینیداد و توباگو/تونس/امارات/بریتانیا

مشخصات فنی:

خدمه: 2 نفر

گنجایش(بجز خدمه): 3 نفر

طول:11.97 متر

شعاع روتور اصلی: 10.5 متر

ارتفاع: 3.15 متر

وزن خالی: 908 کیلوگرم

پیشرانه: یک موتور توربو شفت Turbomeca Astazou IIIA با توان 440 کیلو وات یا 590 اسب بخار

حداکثر سرعت: 310 کیلومتر بر ساعت

سرعت کروز: 264 کیلومتر بر ساعت

برد: 670 کیلومتر

سقف پرواز: 5کیلومتر

نرخ صعود: 9 متر بر ثانیه